Artykuł 6 - Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mownych
ĆWICZENIA USPRAWNIAJĄCE MOTORYKĘ
NARZĄDÓW MOWNYCH
Dziecko przygotowuje narządy artykulacyjne do czynności mówienia już od urodzenia, poprzez połykanie, ssanie, żucie, itp. W trzecim roku życia osiąga sprawność ruchową pozwalającą na wymawianie bez większego wysiłku łatwiejszych głosek. Najtrudniejsze głoski, wymagające np. nadawanie językowi ruchów wibracyjnych, unoszenia czubka języka do góry, umieszczania go za dziąsłami pojawiają się dopiero w wieku 4-5 lat i często sprawiają dzieciom trudności.
Na każdym etapie mowę można i należy wspierać odpowiednią gimnastyką narządów artykulacyjnych, podnosząc ich sprawność. W czasie ćwiczeń zamiast poleceń: zrób to, warto stosować formę:
czy potrafiłbyś zrobić coś takiego...
może pokażesz jak...
spróbuj...
ĆWICZENIA JĘZYKA
spróbujmy zrobić z języka :
szpilkę
skocznię narciarską (zjeżdżalnię)
koci grzbiet
łopatkę
rurkę
- pokaż jak...
kot pije mleko
miś oblizuje się po zjedzeniu miodu
żmija porusza żądłem
zabawa w „języczek wędrowniczek”
język dotyka górnej, dolnej wargi, kącików ust
stara się dosięgnąć do nosa, ucha...
liczy zęby na górze, na dole, po stronie wewnętrznej, zewnętrznej
dotyka dziąseł na górze, na dole
głaska wargi
masuje podniebienie, starając się sięgnąć aż do tylnej ściany gardła
zabawa w „konika” – czubek języka uderza o podniebienie i z klaśnięciem opada w dół.
ĆWICZENIA WARG
spróbujmy pokazać jak wyglądają usta wesołe, smutne, obrażone, złe...
spróbujmy „schować” wargi (wciągnąć do wewnątrz )
wymawiamy na zmianę i-y, i-u, i-o, i-e, i-a,
naprzemiennie nagryzamy zębami górną i dolną wargę
pokażmy jak wygląda pyszczek ryby, ryjek świnki, dziobek ptaka...
wysyłajmy „całuski”
spróbujmy samymi wargami wziąć ze spodka cukierka
czy potrafisz utrzymać górną wargą słomkę ( ołówek)
ĆWICZENIA POLICZKÓW
robimy z buzi duży balon, powoli wypuszczamy z niego powietrze ; balon nagle pęka
pokaz jak wygląda chomik, kiedy trzyma w policzkach swoje zapasy
bolą nas zęby – buzia jest spuchnięta z prawej, z lewej strony
chudniemy – wciągamy silnie powietrze tak, by policzki tworzyły wklęśnięcie
wargi i policzki ściągamy mocno raz w lewo, raz w prawo
ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKKIEGO
kaszlemy z językiem daleko wysuniętym do przodu
naśladujemy płukanie gardła, połykanie, picie...
gramy na instrumentach dętych (trąbki, piszczałki, gwizdki, organki...)
nadmuchujemy baloniki
puszczamy bańki mydlane
zamykamy usta i żujemy coś pysznego
ĆWICZENIA ŻUCHWY
zęby chcą podrapać nos i brodę – naprzemiennie wysuwamy i cofamy szczękę dolną
naśladujemy przeżuwanie pokarmu przez krowę – ruchy szczęki w prawo, w lewo, do przodu, do tyłu, opuszczając ją i unosząc
opuszczamy i unosimy szczękę dolną przy zaciśniętych wargach
szeroko ziewamy